Na radio-talasima prošlosti (2)

Premda kod nas ono što je prošlo sporo odlazi u prošlost, a možda upravo i zbog toga, s vremena na vrijeme objavićemo ovdje neke od komentara koje sam svojevremeno objavljivao na radiju Slobodna Evropa.

Dim se vratio kući

I premda duhovne vrijednosti ne poznaju granice, kulturni prostor Bosne i Hercegovine podijeljen je mnogim ogradama; entitetskim, prije svega. Dok se jedinstvenost države nastoji ostvariti stvaranjem jedinstvenog ekonomskog sistema, pa i odbrambenog i drugih, o jedinstvenom duhovnom prostoru se i ne govori. To je rezultat svih okolnosti i nesreća kroz koje smo prošli, ali može biti i uzrokom mnogih od njih. Jer i onda kad se svede na tolerantnije, civilizovanije oblike, nacionalizam, kao ideologija primitivizma, ostavlja duhovnu pustoš, ove vrijednosti svodi na arhaične norme iz vremena u kojima je bio osnovni smisao.

Sasvim je sigurno da se ta situacija odražava i na umjetnički nivo, kvalitet i savremenost tih kreacija u odnosu na aktuelna svjetska kretanja, pa bi to, a ne politika, trebalo da bude motiv objedinjavanja ili, bolje rečeno, stvaranja jedinstvenog bosanskohercegovačkog kulturnog prostora.

Neki početni oblici se mogu prepoznati, naprimjer, u ustanovljavanju i dodijeljivanju nagrada za izdavaštvo i sličnim manifestacijama i pojedinačnim primjerima, ali većih osmišljenih poteza još nema.

Postoji čak i književni časopis sa sarajevskom adresom i imenom glavnog grada Bosne i Hercegovine u nazivu (vjerovatno radi donatorskog raspoznavanja), čiji je urednik u Zagrebu i ima ambicije osvajanja ili objedinjavanja bivših jugoslovenskih književnih prostora, koji, dakle, upućuje na mogućnost da se na tim zamišljenim prostorima susreću entitetske književne preokupacije.

Tek kada jednoga dana budemo mogli reći: ovo je časopis, izdavačka kuća, galerija... koji okupljaju aktuelnu bosanskohercegovačku misao na isključivo umjetničkim kriterijima, moći ćemo odahnuti sa onom vizijom američkog pjesnika Mervina: "Dim se vratio kući."

23. maj 2003.

 

IZVOR:Blog Pavle Stanišić